Je te verantwoordelijk voelen, en waarom willen helpen niet altijd goed is.

Misschien herken jij het wel.... iemand zit te worstelen met een probleem.   De hulpeloosheid straalt er aan alle kanten vanaf, net zoals de onmacht en de onzekerheid, en misschien wel het verdriet..  Jij staat erbij en kijkt ernaar. Je ziet diegene aarzelen en hoort hem zuchten.  Je hoort hem ook klagen.  Hij weet het niet hoe het nu moet. 

En jij wilt zo graag helpen. Bovendien zie je van een kilometer afstand al wat de oplossing is. 

Dus kom je met suggesties.  Waarom doe je niet....  Of:  Laat mij maar even.  Als je nou dit doet en dat regelt.....  Of:  ik regel het wel voor je.  Of je hebt het al geregeld voordat die persoon zelf wist dat er een probleem was..... 

Het geeft je een goed gevoel om te kunnen helpen en die ander uit zijn hulpeloze positie te bevrijden.  Want die ander heeft het ook zo druk, zo moeilijk, weet het niet zo goed, kan het niet alleen .... noem maar op.   Maar wat gebeurt er, als jij niets doet, niet ingrijpt?  Of te wel, als jij je er niet mee bemoeit?

Ongevraagd helpen is bemoeien

Je kunt mensen alleen helpen, als ze jou hier expliciet om gevraagd hebben.  Als dat niet zo is, dan ben je het aan het overnemen, in coachingsland noemen we dat  "redden".  

Dit "redden"  wordt vaak getriggerd door de hulpeloze opstelling van de ander.  Psychiater Eric Berne noemde dit de interactie tussen "de redder"  en "het slachtoffer".   

"Slachtoffer"...... dat  klinkt nogal dramatisch, maar het maakt wel heel concreet hoe het in elkaar zit. 

Het "slachtoffer"  zit in een lastige situatie en dat maakt dat hij gaat "ja maren"  en hulpeloos wordt. Hij roept medelijden op.  Hij heeft er weinig vertrouwen in om tot een oplossing te kunnen komen.  Gebruikt termen als: "hoe moet ik dit nu weten",  "waarom is dit ook niet beter geregeld",  of "dit heb ik weer".  

Wanneer je je als slachtoffer opstelt, schat je jezelf niet hoog in en denk je dat de ander het beter weet en beter kan dan jij.  Je voelt je onzeker en twijfelt aan jezelf.  Hiermee onderschat je jezelf en misken je jouw eigen capaciteiten.  Dat is jammer.  Het maakt het moeilijk voor je om je eigen aandeel en je eigen mogelijkheden te zien.  Hierdoor ontstaat uitstelgedrag.   Door passief te blijven en dingen uit handen te laten nemen,  geef je je autonomie en de verantwoordelijkheid uit handen.   Je miskent jezelf en je zet die ander op een voetstuk, maar die krijgt dan ook de "schuld"  als het probleem niet op de juiste manier wordt opgelost. Het slachtoffer blijft in de luwte,  eigen initiatief blijft uit, vanwege gebrek aan inzicht en zelfvertrouwen. 

 Wanneer "de redder"  zich vervolgens ontfermt over het slachtoffer en met oplossingen komt,  wordt het slachtoffer bevestigd in het niet kunnen en blijft hij achterover leunen.   Eigenlijk zeg je als redder:  Als ik het doe, dan komt het goed. Jij kunt dit niet alleen. Je vindt het als redder ook moeilijk om een ander te zien worstelen, dat kun je niet goed verduren.  Je wordt heel gemakkelijk uit de tent gelokt om het voor die ander op te pakken.  

Maar hiermee bevestig je onbedoeld het niet kunnen en niet weten van de ander.  Ook zijn de verhoudingen niet meer in evenwicht, want door het over te nemen stel je jezelf boven de ander. 

Niet alleen dat, voor je het weet, ben jij opgezadeld met andermans verantwoordelijkheden.  En al die verantwoordelijkheden worden zwaar om te dragen, helemaal als jij dan ook commentaar krijgt als je het niet goed genoeg oplost.  

Door altijd voor iedereen in te springen, verlies je je energie.  Je wordt moe. Je komt niet meer aan jezelf toe.   Jij komt zelf niet meer tot je recht.  Door het zo graag goed te willen doen voor iedereen, bereik je juist het tegenovergestelde...   En als je dan ook nog voor lief wordt genomen en het allemaal niet gezien en gewaardeerd wordt wat je doet,  of als je zelfs kritiek krijgt omdat je het niet goed doet of te bepalend bent,  dan knapt er iets in je.   

Grote kans dat jij vervolgens het slachtoffer wordt.  Want jij wilde alleen maar helpen.. je bedoelde het goed... je kunt het ook nooit goed doen.. anderen zien niet wat jij allemaal voor ze doet... anderen waarderen je niet.  

Kortom... we kennen het allemaal...  We zitten allemaal wel eens in de rol van slachtoffer en in de rol van redder.  En dat is geen fijne plek om te zijn.  

Burn out

Zowel de helper / redder als de machteloze / het slachtoffer zijn gevoelig voor stress en op de lange duur: burn out. 

De redder omdat hij het altijd goed wil doen voor een ander en teveel verantwoordelijkheid op zijn schouders neemt,  en daar bovendien nog niet eens de waardering voor krijgt ook.

Het slachtoffer omdat hij niet gelooft in zijn eigen capaciteiten, zich altijd ondergesneeuwd voelt door anderen, niet echt uit de verf komt en eigenlijk ook heel bang is om zelf verantwoordelijkheid te nemen, uit angst om dan kritiek te krijgen. 

Het is een kwaliteit als je zorgzaam bent,  over empathie beschikt en oog hebt voor de behoeften van anderen.  Het is een valkuil als je teveel zorgt en dingen overneemt van een ander.  Je hebt te leren wat de reden is dat je dit doet.  Hoe komt het dat je zo verantwoordelijk voelt? 

• Moet je zoveel zorgen voor de ander, voordat je er mag zijn?  Moet je dat verdienen?
• Heb je er moeite mee om een ander te zien worstelen, kun je hier niet goed mee omgaan?
  
• Ben je bang dat als je de dingen niet oplost, het dan allemaal niet goed komt?  
• Heb je de neiging om de controle te houden en ben je bang dat jij persoonlijk faalt als dingen fout lopen?  
  
• Of heb je een duidelijk idee hoe de dingen zouden moeten en kun je moeilijk aanvaarden dat het anders of zelfs helemaal niet gebeurt?
  

De angst om niet goed genoeg te zijn.  De angst om de controle te verliezen.  We komen er niet altijd gemakkelijk voor uit, maar velen van ons kennen deze issues.  De redenen dat we dit doen kan verschillende oorzaken hebben. Het loont de moeite om dit uit te zoeken, zodat je je ervan kunt bevrijden.  

In mijn coachgesprekken besteed ik veel aandacht aan het stimulieren van je zelfstandigheid en je eigenheid.  Het ontwikkelen van je autonomie.  Het leren herkennen wat van jou is en wat van de ander en hier grenzen in te stellen.  Zodat er een mooi evenwicht kan ontstaan in het mogen geven en het kunnen ontvangen.    

 Er zijn zoveel uiteenlopende redenen waarom we zo met die ander bezig zijn en het goed te willen doen .. Misschien weet je wel niet beter omdat je het altijd zo hebt gedaan.  Weet dan dat het anders mag en anders kan.   Wanneer je je met de ander bezig houdt omdat je hoopt op erkenning zal het nooit genoeg zijn......  

Ken je jouw redenen om met anderen bezig te zijn?  Bevalt het je, of merk je dat het schuurt? Wil je hier iets in veranderen? Het begint allemaal met bewustwording.... en daarna ook de bereidheid hebben om het anders te gaan doen.    Wanneer je zo met anderen bezig bent, schiet je er zelf vaak bij in.  En dat is jammer.  Want je bent zoveel meer.... 

Meer weten? Hulp nodig? Neem contact met me op.